Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài thường xuất hiện trong các giao dịch kinh tế hiện nay. Đây cũng là một danh mục quan trọng bạn cần phải nắm vững kiến thức. Vậy chứng khoán phái sinh là gì? Có bao nhiêu loại hình chứng khoán phái sinh tại Việt Nam? Hãy cùng Aura Capital khám phá toàn cảnh thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam qua bài viết dưới đây.
1. Chứng khoán phái sinh là gì?
Theo Điều 4 Luật Chứng khoán Việt Nam được Quốc hội ban hành năm 2019, thuật ngữ “chứng khoán phái sinh” được định nghĩa như sau:
- Là một loại hình công cụ tài chính được biểu hiện dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng quyền chọn.
- Các hợp đồng chứng khoán phái sinh phải quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia đối với việc thanh toán tiền hoặc chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được thỏa thuận trước trong khoảng thời gian đó hoặc vào thời gian đã được định sẵn trong tương lai.
Khái niệm chứng khoán phái sinh
Chứng khoán chính là tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh. Các chỉ số chứng khoán hoặc tài sản khác theo quy định của pháp luật sẽ được sử dụng làm cơ sở để định giá cho chứng khoán phái sinh.
Ngoài chứng khoán, tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, dầu thô,... hoặc cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, v…v.
2. Các loại chứng khoán phái sinh tại thị trường Việt Nam
Theo Luật chứng khoán 2019 được Quốc hội ban hành, có ba loại chứng khoán phái sinh chính đang được triển khai tại thị trường Việt Nam: hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng hoán đổi.
Hợp đồng quyền chọn
Đây là loại hình chứng khoán phái sinh xác nhận quyền của người mua và nghĩa vụ của người bán để thực hiện một trong các giao dịch dưới đây:
- Mua/Bán số lượng tài sản cơ sở theo mức giá đã được thỏa thuận tại thời điểm trước hoặc vào ngày được ấn định trong tương lai
- Thanh toán khoản chênh lệch của giá trị tài sản cơ sở giữa hai thời điểm: ngày ký kết hợp đồng và ngày trước hoặc ngày đã được xác định trong tương lai.
Hợp đồng tương lai
Đây là loại chứng khoán phái sinh được niêm yết, dùng để xác nhận cam kết giữa các bên trong việc thực hiện các giao dịch như sau:
- Mua/Bán số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã thỏa thuận vào thời điểm được xác định trong tương lai
- Thanh toán khoản chênh lệch giữa giá trị tài sản cơ sở giữa hai thời điểm: ngày giao kết hợp động và ngày được xác định trong tương lai.
Hợp đồng kỳ hạn
Là loại hình chứng khoán phái sinh dựa trên giao dịch thỏa thuận, xác nhận cam kết cam kết giữa hai bên về việc mua/bán số lượng tài sản cơ sở theo mức giá được thỏa thuận vào ngày đã được ấn định trong tương lai.
Hợp đồng hoán đổi
Là dạng hợp đồng giao dịch giữa hai bên để thỏa thuận về việc trao đổi một dòng tiền được phát sinh từ công cụ tài chính trong tương lai.
Trong hợp đồng hóa đổi, thời điểm hoán đổi và phương pháp tính toán dòng tiền sẽ được quy định rõ. Hình thức hợp đồng này thường được giao dịch bên ngoài các thị trường giao dịch tập trung.
3. Ưu điểm của đầu tư chứng khoán phái sinh tại Việt Nam
Tại Việt Nam, chứng khoán phái sinh là một danh mục đầu tư hấp dẫn bởi những ưu điểm nổi bật mà nó đem lại cho các nhà đầu tư như sau:
-
Tính an toàn cao, hạn chế rủi ro và giảm thiệt hại về tài chính cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường
- Phương thức giao dịch đơn giản, nhanh gọn, linh hoạt cho phép nhà đầu tư có thể chốt lãi/lỗ, bán khống… trong ngày
- Tính thanh khoản cao do chứng khoán phái sinh được niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán
- Giao dịch có tính minh bạch, rõ ràng do các giá trị giao dịch đều được công khai, tạo niềm tin cho nhà đầu tư
- Nhà đầu tư có thể tham gia ở vị thế người mua và bán do tính chất của thị trường chứng khoán phái sinh là 2 chiều; nhờ đó giúp sinh lời nhanh chóng ngay cả khi thị trường đi lên hay đi xuống.
Tuy sở hữu nhiều ưu điểm nhưng chứng khoán phái sinh vẫn là một thị trường nhỏ ở Việt Nam. Chính vì vậy, nếu không có kiến thức về quy luật vận hành của thị trường hoặc tham lam giao dịch quá nhiều, nhà đầu tư có thể bị thua lỗ nặng nề và bị loại ra khỏi cuộc chơi “làm giàu”.
Để không mắc phải những sai lầm gây ra thiệt hại nặng nề về tài chính và tinh thần, nhà đầu tư cần trang bị cho mình những vốn hiểu biết sâu rộng trước khi bước chân vào thị trường chứng khoán phái sinh. Đồng thời, sự đồng hành của một “người bạn” giàu kinh nghiệm cũng sẽ giúp ích rất nhiều cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường “khó nhằn” này.
Sở hữu đội ngũ chuyên gia với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư tài chính, Aura Capital tự hào là “người bạn” hỗ trợ nhiều cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức trên con đường tham gia vào thị trường chứng khoán đầy hấp dẫn. Aura Capital sẽ đưa ra những đánh giá chi tiết dựa trên tính chất riêng của từng nhóm nhà đầu tư, để từ đó xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Chứng khoán phái sinh là thị trường đầu tư giàu tiềm năng tại Việt Nam trong những năm gần đây. Hy vọng qua bài viết này, cùng với sự đồng hành của Aura Capital, nhà đầu tư có thể hiểu hơn về loại hình chứng khoán này, từ đó đưa ra được quyết định đầu tư thông minh để có thể sinh lời hiệu quả nhất!
